Een domeinnaam maakt het mogelijk om een website via een relatief eenvoudig te onthouden naam te benaderen. Voorbeelden van domeinnamen zijn nubos.nl, google.com en wikipedia.org. Domeinnamen zijn in 1985 in het leven geroepen om het internet gebruiksvriendelijker te maken.
Waaruit bestaat een domeinnaam?
Een domeinnaam is een combinatie van een gekozen naam, zoals "nubos", en een extensie, zoals "nl", die met een punt van elkaar gescheiden worden. De extensie, feitelijk het topleveldomein (TLD) geheten, is het meest rechtse deel van een domeinnaam, en zegt doorgaans iets over de bestemming ervan. Domeinnamen die eindigen op "nl" zijn bijvoorbeeld meestal gekoppeld aan, en bedoeld voor, Nederlands(talig)e websites. Vrijwel ieder land heeft een eigen TLD. Daarnaast zijn er ook generieke TLD's, zoals "com" (commercieel), "net" (netwerken) en "org" (organisaties).
Achter elke TLD zit een beherende organisatie (registry) die registratie van domeinnamen technisch mogelijk maakt, en hier regels voor opstelt. Dat is tevens de reden waarom prijzen van domeinnamen kunnen verschillen. In Nederland is de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN) verantwoordelijk voor ".nl". Deze domeinnamen kunnen alleen geregistreerd worden via bij SIDN aangesloten partijen, ook wel registrars genoemd.
Het gekozen deel van een domeinnaam, zoals "nubos", noemt men het secondleveldomein (het tweede niveau). Binnen de door een registry als SIDN opgestelde regels, bijvoorbeeld met betrekking tot de lengte of te gebruiken tekens, is het mogelijk om een naam voor een bepaalde periode te claimen. Na afloop van deze periode, die meestal tenminste één jaar lang is, moet de claim op een domeinnaam verlengd worden.
Wordt de claim niet verlengd, dan verliest de houder (registrant) het recht om de domeinnaam te gebruiken. Na verloop van tijd wordt het dan voor anderen weer mogelijk om dezelfde naam (opnieuw) te registreren. Tussentijds kan de houder gewijzigd worden, bijvoorbeeld bij de (ver)koop van de domeinnaam.
Aan de linkerzijde kan een domeinnaam vrijelijk uitgebreid worden met subdomeinen, zoals het veel toegepaste "www" (kort voor World Wide Web).
Hoe werkt een domeinnaam?
Onder de motorkap maken apparaten die met het internet verbonden zijn, zoals PC's, laptops, mobiele telefoons en (web)servers, gebruik van unieke IP-adressen om met elkaar te communiceren. Het nadeel van zo'n IP-adres, zoals 67.209.119.10 (ipv4), is dat het voor gebruikers erg lastig te onthouden is.
Een domeinnaam is als het ware een vertaling van een IP-adres, een manier om eenvoudiger contact te maken met de server waar de gegevens van een website zijn opgeslagen. Deze vertaalslag vindt plaats via het Domain Name System (domeinnamensysteem), vaak afgekort tot DNS.
DNS is het systeem waarbinnen de koppeling tussen een domeinnaam en een IP-adres wordt vastgelegd. Wie over een domeinnaam beschikt, kan in de regel zelf bepalen aan welk IP-adres deze gekoppeld wordt. Dat maakt het mogelijk om een domeinnaam bij de ene provider de registreren, en de gegevens van je website bij een andere provider onder te brengen. Via DNS kunnen de twee aan elkaar gekoppeld worden.
Wanneer een apparaat een verzoek krijgt om contact te leggen met een bepaalde domeinnaam, bijvoorbeeld wanneer het adres van een website in de adresbalk van een web browser wordt ingegeven, communiceert het eerst met zogeheten "DNS-servers". Deze servers zoeken het IP-adres op dat aan de domeinnaam gekoppeld is, waarna het apparaat met de juiste server contact kan maken om de gegevens van de website te downloaden.
